- επιθεώρηση
- Τύπος θεατρικού έργου με τη συνύπαρξη μουσικής, χορού και πεζού λόγου, που χαρακτηρίζεται από γοργή διαδοχή εικόνων, οι οποίες ξεκινούν από μια κεντρική ιδέα που συνδέει τη μία με την άλλη και από ένα κείμενο με επίκαιρο χαρακτήρα, με ευθυμογραφική και συχνά σατιρική διάθεση. Η ε., που πρωτοεμφανίστηκε στη Γαλλία στα μέσα του 19ου αι., διαδόθηκε σχεδόν σε όλο τον κόσμο, με διάφορες προσαρμογές στις διάφορες χώρες, χωρίς ποτέ να παρουσιάσει σαφή διαφορά από άλλα συγγενικά θεάματα (καφέ-κονσέρ, φαντασμαγορία, μούζικαλ, βαριετέ κλπ.). Ακόμα και ο όρος ε. έχει αντληθεί από το γαλλικό Revue de fin d’ année (Ε. του τέλους του έτους)· στη Γαλλία, οι ε. παίζονταν αρχικά στο τέλος του έτους. Το γαλλικό θέατρο ποικιλιών των Φολί-Μπερζέρ παρουσίασε τους διασημότερους ηθοποιούς ε. (από τη Μιστεγκέτ και τον Μορίς Σεβαλιέ μέχρι τη Ζοζεφίνα Μπέκερ), ενώ στις ΗΠΑ κυριαρχούσαν επί 24 χρόνια τα θεάματα των Ζίγκφελντ-Φόλις που εγκαινίασε ο Ζίγκφελντ.
Τα γαλλικά πρότυπα ακολούθησε και η ε. στην Ελλάδα από την πρώτη της εμφάνιση, το 1894, με το Λίγο απ’ όλα των Μ. Λάμπρου και Δ. Καραχάλιου που σημείωσε μεγάλη επιτυχία.
Σε αυτή την ε. πρωτοπαρουσιάστηκε στη σκηνή η Μαρίκα Κοτοπούλη. Εξαιρετική επιτυχία σημείωσαν τα Παναθήναια των Π. Δημητρακόπουλου, Γ. Τσοκόπουλου και Χ. Άννινου που ανανεώνονταν διαρκώς και εξακολούθησαν να παίζονται για πολλά χρόνια καθώς και το Πανόραμα του Τ. Μωραϊτίνη που ανανεωνόταν επίσης. Ιδιαίτερη επιτυχία σημείωσε το θεατρικό αυτό είδος μεταξύ των δύο παγκόσμιων πολέμων, όταν ασχολήθηκαν με αυτό συγγραφείς όπως οι Γ. Ασημακόπουλος, Ν. Νικολαΐδης (Πολ Noρ), Δ. Γιαννουκάκης, Σύλβιος, Παναγιώτης Παπαδούκας, Αλέκος Σακελλάριος κ.ά. και διακρίθηκαν ηθοποιοί όπως οι Κ. Μαυρέας, Γ. Πρινέας, Μ. Κοκκίνης, Π. Κυριακός, Ορέστης Μακρής και η Μαρίκα Νέζερ, η Σοφία Βέμπο, η Ρένα Ντορ, η Ρένα Βλαχοπούλου κ.ά. Από το 1960 στην Ελλάδα, όπως και διεθνώς, η ε. άρχισε να παραχωρεί τη θέση της στη μουσική κωμωδία με πιο συγκροτημένη υπόθεση.
Ιδιαίτερα, πρέπει να αναφερθεί η ε. δωματίου που εμφανίστηκε στη Γαλλία μετά το 1920 και διαδόθηκε γρήγορα στην Αγγλία και στις ΗΠΑ. Ανάλογη απόπειρα έγινε στην Ελλάδα με τη Μάντρα του Αττίκ. Σε αυτό τον τύπο, το σκηνογραφικό στοιχείο εξαφανιζόταν τελείως, ο ρόλος της μουσικής ήταν υποβοηθητικός και τα κοστούμια ήταν λιτά, ενώ το βάρος έπεφτε στην πολιτική και κοινωνική σάτιρα, καθώς και στην ερμηνεία των ηθοποιών, οι οποίοι προέρχονταν συνήθως από το θέατρο πρόζας.
Ο Αλέκος Σακελλάριος, από τους πιο διακεκριμένους θεατρικούς συγγραφείς επιθεωρήσεων (φωτ. από την έκδ. «100+1 χρόνια Ελλάδα»).
* * *η (Α ἐπιθεώρησις) [επιθεωρώ]προσεκτική παρατήρηση, εξέταση, έλεγχος τής καλής κατασκευής ή λειτουργίας ενός έργου ή μιας υπηρεσίας («επιθεώρηση στρατιωτικού αποσπάσματος»)νεοελλ.1. η ειδική υπηρεσία η επιφορτισμένη με τον έλεγχο υπηρεσίας ή έργου («επιθεώρηση σχολείων, χωροφυλακής» κ.λπ.)2. (ειδ.) περιοδικό δημοσίευμα που δίνει την εικόνα τής κινήσεως και τής προόδου ενός κύκλου γνώσεων («φιλολογική, στρατιωτική, ιατρική επιθεώρηση»)3. ελαφρό θεατρικό έργο με το οποίο σατιρίζονται πρόσωπα και γεγονότα τής εποχήςαρχ.1. επιτήρηση, εποπτεία2. αστρολ. όψη, θέα.
Dictionary of Greek. 2013.